رسانه صهیونیستی هاآرتص از تلاش ناکام اسرائیل برای دخالت در امور داخلی ایران و بازگرداندن رژیم پهلوی پرده برداشت.
در ابتدای سال ۲۰۲۳، رضا پهلوی نخستین سفر رسمی خود را به سرزمین‌های اشغالی انجام داد. او فرزند آخرین شاه ایران است که در جریان انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ سرنگون شد و جای خود را به نظام جمهوری اسلامی داد.
این سفر ولیعهد پیشین ایران – عنوانی که میزبان اسرائیلی او، «گیلا گملیئل» وزیر وقت اطلاعات و وزیر کنونی علوم رژیم صهیونیستی، به کار برد – در رسانه‌های اسرائیل بازتاب گسترده‌ای داشت. خبرنگاران این رسانه‌ها همان خط رسمی دولت اسرائیل را تکرار کردند: اینکه این سفر نشان می‌دهد دشمنی‌ای میان مردم ایران و اسرائیل وجود ندارد و خصومت صرفاً میان دولت اسرائیل و نظام حاکم بر تهران است.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص در ادامه مدعی شده است: هرچند رضا پهلوی در میان برخی ایرانیان مقیم خارج از کشور از محبوبیتی نسبی برخوردار است، اما مشخص نیست که مردم ایران او را به عنوان یک رهبر سیاسی بخواهند. او فرزند یک دیکتاتور سرنگون‌شده است که در دوران حکومت خود از پشتیبانی اسرائیل و آمریکا برخوردار بود. حکومت پدرش نه تنها با گشایش به فرهنگ غرب شناخته می‌شد، بلکه با فساد گسترده، سرکوب سیاسی و شکنجه مخالفان نیز همراه بود.
برخلاف پدرش، رضا پهلوی در سخنانش از صلح، دموکراسی و حقوق بشر سخن می‌گوید. در نشست خبری مشترک با گملیئل، پیامی را تکرار کرد که طی دهه‌ها بیان کرده است: «از له‌والسا در لهستان تا ماندلا در آفریقای جنوبی… بسیاری از کارزارهای موفق بر پایه مقاومت مدنی بدون خشونت شکل گرفته‌اند؛ به عبارت دیگر، بدون دخالت خارجی.»
او سپس مکثی کرد، انگشت خود را بالا برد و افزود: «اما عنصر کلیدی این است که هیچ‌یک از این جنبش‌ها بدون نوعی حمایت بین‌المللی نمی‌توانستند به موفقیت برسند.» پهلوی با این جمله، سفر خود به سرزمین های اشغالی را توجیه کرد.
وقتی درباره واکنش‌ها به سفرش به سرزمین‌های اشغالی – دشمن دیرینه ایران – از او پرسیده شد، ادعا کرد که بازخوردها عمدتاً مثبت بوده‌اند. او همچنین خبرنگاران را به حساب‌های شخصی خود در شبکه‌های اجتماعی ارجاع داد و گفت: «حرف مرا باور نکنید، خودتان در شبکه‌های اجتماعی جست‌وجو کنید… در توییتر، اینستاگرام، هر پلتفرمی. اگر خودتان تحقیق کنید، نیازی به پرسش از من نیست. پاسخ درست پیش چشم شماست.»
این سخنان در شرایطی مطرح شد که هم‌زمان یافته‌های روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» و نشریه اقتصادی وابسته به آن، «مارکر»، ابعاد دیگری از ماجرا را روشن کرده بود. بر اساس این گزارش‌ها، یک کارزار بزرگ تأثیرگذاری دیجیتال به زبان فارسی در جریان بوده که از داخل اسرائیل هدایت می‌شده و منابع مالی آن توسط یک نهاد خصوصی تأمین می‌شده است؛ نهادی که از حمایت دولتی برخوردار است.
این کارزار با هدف برجسته‌سازی چهره عمومی رضا پهلوی و تقویت فراخوان‌ها برای احیای سلطنت در ایران طراحی شده است. راهبرد اصلی این پروژه مبتنی بر استفاده از «آواتارها» یا هویت‌های جعلی آنلاین است که خود را به‌عنوان شهروندان ایرانی در شبکه‌های اجتماعی معرفی می‌کنند. این موضوع نخستین‌بار توسط پژوهشگران رسانه‌های اجتماعی در داخل و خارج از اسرائیل شناسایی و افشا شد.
عملیات رسانه‌ای اسرائیل برای حمایت از رضا پهلوی
به گزارش منابع آگاه که با روزنامه‌های «هاآرتص» و «مارکر» گفت‌وگو کرده‌اند، پس از آغاز جنگ غزه و در پی سفر رضا پهلوی به سرزمین‌های اشغالی، یک عملیات سازمان‌یافته آنلاین به‌عنوان بخشی از کارزار گسترده‌تر اسرائیل برای اثرگذاری بر گفتمان شبکه‌های اجتماعی به جریان افتاده است. این کارزار علاوه بر زبان فارسی، شامل فعالیت‌هایی به زبان‌های انگلیسی و آلمانی نیز بوده است.
پنج منبع آگاه با اطلاع مستقیم از پروژه گفته‌اند که برای این عملیات، افراد مسلط به زبان فارسی به‌عنوان نیرو جذب شدند. سه نفر از این منابع تأیید کرده‌اند که پروژه به کارزار طرفدار پهلوی متصل بوده و خود شاهد پیشبرد پیام‌های حامی او در شبکه بودند.
بر اساس گزارش این منابع، کارزار یادشده از حساب‌های جعلی در پلتفرم‌هایی مانند «اکس» (توییتر سابق) و اینستاگرام استفاده می‌کرده و برای انتشار روایت‌ها و تولید محتوا، ابزارهای هوش مصنوعی را به کار گرفته است. همچنین به گفته دو منبع، تلاش‌هایی برای تقویت پست‌های «گیلا گملیئل» – وزیر حزب لیکود و از نزدیکان نتانیاهو و متحد رضا پهلوی – صورت گرفته است.
این عملیات که بخشی از هزینه‌های آن به‌طور غیرمستقیم از محل مالیات مردم اسرائیل تأمین شده و در خدمت اهداف ژئوپلیتیک رژیم صهیونیستی طراحی شده بود، موجب نارضایتی برخی افراد درگیر در پروژه شد. بخشی از این شبکه و حساب‌های وابسته به آن پیش‌تر توسط روزنامه «هاآرتص» افشا شده بود.
این کارزار به شبکه‌ای از حساب‌های طرفدار پهلوی مرتبط بود که نخستین بار توسط پژوهشگران رسانه‌ای «نیتسان یاسور» و «گیل فلدمن» کشف و گزارش آن توسط «بار پلگ» خبرنگار هاآرتص منتشر شد. در آن زمان، این اقدام به‌عنوان یک عملیات مداخله خارجی معرفی شد، هرچند هدف واقعی آن به دلیل ترویج هم‌زمان وزیر اسرائیلی، نامشخص می‌نمود.
منابع تأکید کرده‌اند که هرچند این کارزار در ظاهر رنگ‌وبوی خارجی داشت، اما منشأ آن در داخل اسرائیل بود. تحقیقات مشترک «مارکر» و «هاآرتص» نشان داد که این عملیات شامل واگذاری سفارش به پیمانکاران خصوصی بوده است که آزاد بودند خدمات خود را علاوه بر دولت اسرائیل به مشتریان دیگر نیز عرضه کنند.
تحقیقات درباره این کارزار زمانی آغاز شد که پژوهشگران مؤسسه «سیتیزن لب» وابسته به دانشگاه تورنتو – که تهدیدات دیجیتال از جمله جاسوس‌افزار و اطلاعات نادرست را بررسی می‌کنند – خبرنگاران اسرائیلی را در جریان قرار دادند. این مؤسسه هم‌زمان با یافته‌های «هاآرتص» و «مارکر»، گزارشی منتشر کرد که در آن از وجود کارزار دیگری به زبان فارسی در حمایت از اسرائیل پرده برداشت. این کارزار جدید شامل ده‌ها حساب جعلی بوده که محتوای تولیدشده با هوش مصنوعی منتشر می‌کردند. پژوهشگران «سیتیزن لب» ارزیابی کردند که این شبکه به احتمال زیاد یا مستقیماً توسط دولت اسرائیل یا از سوی پیمانکاران وابسته به آن اداره می‌شده است.
نتیجه‌گیری این گزارش بر اساس نشانه‌های هماهنگی میان محتوای کارزار آنلاین و اقدامات نظامی اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه با ایران بوده است. از جمله، شواهدی به‌دست آمده که نشان می‌دهد گردانندگان کارزار پیشاپیش از حمله اسرائیل به زندان اوین آگاه بوده و حتی محتوای مربوط به آن را از قبل آماده کرده بودند.
رضا پهلوی و پیوند آشکار با تل‌آویو
رضا پهلوی پس از پایان دبیرستان برای آموزش خلبانی در ارتش آمریکا اعزام شد، اما در اوایل سال ۱۹۷۹ خانواده‌اش به دلیل قیام مردمی ضدشاه از تهران گریختند. او کمی بیش از ۲۰ سال داشت که پدرش در تبعید در قاهره درگذشت و حامیان سلطنت او را به‌عنوان جانشین تاجگذاری کردند.
او طی ۴۵ سال گذشته از خارج کشور علیه جمهوری اسلامی ایران سخن گفته است. در این میان، رژیم صهیونیستی نیز در مقطعی با او رابطه برقرار کرد؛ رابطه‌ای که در چارچوب تلاش‌ها برای تشویق تغییر حکومت تفسیر می‌شود. «گیلا گملیئل» رابط اصلی اسرائیل با رضا پهلوی است و دیدار او با نتانیاهو را ترتیب داده است.
«راز زیمت» پژوهشگر مؤسسه مطالعات امنیت ملی در تل‌آویو هشدار داده است که رضا پهلوی گزینه اصلی مردم ایران نیست، زیرا «از اواخر دهه ۱۹۷۰ تاکنون هرگز پایش را به ایران نگذاشته است.»
زیمت در ادامه با اشاره به هم‌سویی آشکار اسرائیل با رضا پهلوی، گفته است: «می‌فهمم چرا او برای گملیئل و دولت اسرائیل گزینه‌ای راحت به شمار می‌رود… اما فکر می‌کنم این یک اشتباه است، چراکه در نهایت روایت مقامات را تقویت می‌کند که اسرائیل و آمریکا می‌خواهند ایران را به سلطنت و کشوری وابسته بازگردانند.» او همچنین تصریح کرد که حتی اگر چنین رابطه‌ای با پهلوی برقرار شود، «عجیب است که این کار به‌طور علنی انجام می‌شود.»
رضا پهلوی هرچند اعلام کرده است قصد تصدی هیچ مقام رسمی را ندارد، اما در سال‌های اخیر کارزارهایی در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده که بر بازگرداندن سلطنت با او در مقام شاه تأکید می‌کنند. بخشی از این تلاش‌ها نیز مبتنی بر حساب‌های جعلی‌ای است که منشأ آن اسرائیل معرفی شده است.
یک پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی که شبکه مذکور را بررسی کرده، صدها کاربر مشکوک را در شبکه اجتماعی «اکس» شناسایی کرده است که پیام‌های رضا پهلوی را بازنشر می‌کردند، از هشتگ‌هایی چون #KingRezaPahlavi استفاده می‌کردند و هم‌زمان محتوای حامی گملیئل را نیز منتشر می‌کردند. گفته می‌شود تعداد این حساب‌ها نزدیک به هزار مورد بوده، هرچند همه آن‌ها بخشی از یک کارزار واحد نبودند، بلکه بخشی از یک شبکه بسیار گسترده‌تر محسوب می‌شدند.
افشای کارزار رسانه‌ای اسرائیل برای تبلیغ رضا پهلوی و بی‌ثبات‌سازی ایران
به گزارش منابع مطلع و یافته‌های مشترک روزنامه‌های «هاآرتص» و «مارکر» و نیز مؤسسه «سیتیزن لب»، پس از سفر رضا پهلوی به سرزمین‌های اشغالی و هم‌زمان با جنگ غزه، رژیم صهیونیستی کارزاری سازمان‌یافته در فضای مجازی به زبان فارسی به راه انداخته است. این کارزار بخشی از برنامه‌ای گسترده‌تر در حوزه عملیات روانی و نفوذ رسانه‌ای بوده که فعالیت‌هایی به زبان‌های انگلیسی و آلمانی را نیز شامل می‌شود.
ویدئوی جعلی «تهران آزاد»
پستی در شبکه اجتماعی «اِکس» که شبکه حساب‌های جعلی را افشا کرد، حاوی ویدئویی تولیدشده با هوش مصنوعی با عنوان «سال آینده در تهران آزاد» بود. در این ویدئو، نتانیاهو و همسرش، گیلا گملیئل وزیر عضو حزب لیکود و شریکش، رضا پهلوی و همسرش در حال قدم‌زدن در خیابان‌های تهران به تصویر کشیده می‌شوند. این ویدئو بازدیدی بسیار بالاتر از دیگر پست‌های گملیئل داشت و تلاش برای تقویت آن به شناسایی شبکه‌ای از حساب‌های جعلی منجر شد که صرفاً محتوای ضدایرانی و طرفدار پهلوی را منتشر می‌کردند. بسیاری از این حساب‌ها در سال ۲۰۲۲ و در اوج آشوب‌های موسوم به «اعتراضات حجاب» ایجاد شدند و گروه دیگری از بیش از ۱۰۰ حساب هم‌زمان با جنگ ۱۲ روزه اسرائیل با ایران در ژوئن امسال فعال شدند.
افشاگری «سیتیزن لب»: عملیات «فرار از زندان»
مؤسسه «سیتیزن لب» وابسته به دانشگاه تورنتو که به‌خاطر تحقیقات درباره جاسوس‌افزار و نقض حقوق بشر شهرت دارد، در گزارش جدید خود یک عملیات نفوذ رسانه‌ای صهیونیستی به زبان فارسی را آشکار کرده است. یافته‌های این مؤسسه – که با «هاآرتص» و «مارکر» به اشتراک گذاشته شد و به‌طور مستقل تأیید گردید – شبکه‌ای متشکل از بیش از ۵۰ حساب جعلی را نشان می‌دهد که تصاویر پروفایل بسیاری از آن‌ها توسط هوش مصنوعی ساخته شده است.
این حساب‌ها که در سال ۲۰۲۳ ایجاد شده بودند، اوایل سال جاری به‌طور هماهنگ فعال شدند و فعالیتشان هم‌زمان با آغاز جنگ با ایران شدت گرفت. بخشی از این شبکه به صفحه‌ای با نام @TelAviv_Tehran متصل بود که محتوای تولیدی خود از جمله ویدئوهای جعلی را منتشر می‌کرد.
اوج فعالیت این شبکه هم‌زمان با حمله هوایی اسرائیل به زندان اوین بود. این عملیات در ساعت ۱۱:۱۵ صبح ۲۳ ژوئن آغاز شد و حدود یک ساعت ادامه داشت. اما پیش از آنکه رسانه‌های ایرانی نخستین گزارش‌ها را منتشر کنند، حساب‌های وابسته به این شبکه در ساعت ۱۱:۵۲ خبر «انفجار در محدوده زندان» را منتشر کردند تا چنین وانمود شود که کاربران ایرانیِ حاضر در محل هستند. کمی بعد، ویدئویی منتشر شد که ادعا می‌کرد مربوط به انفجار در زندان است، اما تحقیقات «نیویورک تایمز» نشان داد که این ویدئو ساختگی و حاصل هوش مصنوعی بوده است. تا آن زمان، رسانه‌های جهانی آن را بازنشر کرده بودند.
سیتیزن لب این هماهنگی زمانی میان عملیات نظامی و کارزار رسانه‌ای را نشانه‌ای روشن از دخالت مستقیم اسرائیل یا پیمانکاران وابسته به آن دانسته است. در گزارش این مؤسسه آمده است:«فعالیت پروفایل‌ها دست‌کم در بخشی از موارد با حمله ارتش اسرائیل علیه اهداف ایرانی در ژوئن هم‌زمان بود. از نظر فنی ممکن است طرف ثالثی چنین اقدامی انجام دهد، اما بسیار بعید است که بدون اطلاع قبلی از برنامه ارتش اسرائیل بتوان محتوای هماهنگ و آماده‌شده را در این بازه کوتاه منتشر کرد.»
تلاش برای بی‌ثبات‌سازی داخلی
پس از حمله به زندان اوین، حساب‌های جعلی شبکه، ایرانیان را به «آزادسازی خانواده‌هایشان» از زندان تشویق می‌کردند. هدف این کارزار، به‌گفته سیتیزن لب، ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی در ایران بوده است. پیش از این نیز پیام‌هایی از همین شبکه منتشر می‌شد که مردم تهران را به حمله به بانک‌ها یا برداشت سپرده‌هایشان ترغیب می‌کرد. گزارش‌هایی هم منتشر شد مبنی بر اینکه یک گروه هکری حامی اسرائیل بانکی وابسته به سپاه پاسداران را هدف قرار داده است.
این کارزار حتی تلاش کرد تا خود را به یک حرکت اعتراضی متصل کند؛ حرکتی که طی آن برخی از مخالفین جمهوری اسلامی در خارج، مردم را دعوت می‌کردند تا ساعت ۸ شب به بالکن‌ها بروند و شعار سر دهند. حساب‌های جعلی شبکه صهیونیستی با بازنشر ویدئوهای ساختگی و استفاده از هشتگ‌های مرتبط با اعتراض واقعی، این پیام را تقویت کردند.
جزییات تازه از کارزار رسانه‌ای اسرائیل برای تبلیغ رضا پهلوی و بی‌ثبات‌سازی ایران
بر اساس یافته‌های مؤسسه «سیتیزن لب» و گزارش مشترک روزنامه‌های «هاآرتص» و «مارکر»، بخشی از عملیات نفوذ رسانه‌ای رژیم صهیونیستی علیه ایران تنها به ویدئوهای تولیدشده با هوش مصنوعی محدود نبوده است. یکی از ویدئوهایی که کشف شد، به‌احتمال زیاد توسط فردی ویرایش شده بود. این ویدئو و نمونه‌های مشابه، موفقیتی به‌مراتب بیشتر از ویدئوهای منتشرشده هم‌زمان با حمله به زندان اوین به دست آوردند؛ برخی از آن‌ها بیش از ۲۰ هزار بازدید و یک نمونه بیش از ۶۰ هزار بازدید داشت. مشابه همان اتفاقی که در ویدئوی تبلیغاتی گیلا گملیئل رخ داد و به کشف شبکه جعلی دیگر منجر شد.
اخبار جعلی و دیپ‌فیک علیه ایران
به گفته پژوهشگران، این کارزار شامل انتشار یک خبر جعلی و یک ویدئوی دیپ‌فیک از یک خواننده ایرانی در حال اجرای ترانه اعتراضی نیز بوده است. به‌عنوان مثال، شبکه وابسته به اسرائیل تصویری از یک گزارش جعلی منتسب به «بی‌بی‌سی فارسی» منتشر کرد که در آن ادعا شده بود برخی مقامات ارشد ایرانی از کشور گریخته‌اند. اما بی‌بی‌سی فارسی صراحتاً اعلام کرد که هرگز چنین گزارشی منتشر نکرده است.
تحلیل حساب‌های شناسایی‌شده توسط «سیتیزن لب» نشان داد این شبکه به چندین کانال تلگرامی نیز مرتبط بوده است؛ کانال‌هایی که با بهره‌گیری از مشکلات واقعی مردم ایران، کاربران را به اعتراض تشویق می‌کردند. در مجموع نزدیک به ۱۰ گروه تلگرامی مرتبط با این کارزار شناسایی شده است. یکی از آواتارهای این شبکه حتی خود را به‌عنوان یک زن ایرانی جا زده و صفحه‌ای در اینستاگرام و گروهی تلگرامی ویژه زنان راه‌اندازی کرده بود تا از زنان ایرانی بخواهد «داستان‌های خود را در فضایی امن به اشتراک بگذارند.»
تبلیغ رضا پهلوی و سلطنت‌طلبی
بخش دیگری از حساب‌های جعلی افشاشده توسط سیتیزن لب نشانه‌هایی از مشارکت در کارزار دوم منشأ گرفته از اسرائیل را بروز داده‌اند. به گفته منابع آگاه به این پروژه‌ها، برخی از این حساب‌ها گهگاه از هشتگ #KingRezaPahlavi استفاده کرده، تصاویر و سخنرانی‌های فرزند شاه مخلوع را منتشر کرده و خواستار بازگرداندن سلطنت پهلوی در ایران شده‌اند.
