مهدی سنایی، مشاور سیاسی رییس جمهور و معاون سیاسی دفتر رییس جمهور در دولت چهاردهم صبح امروز اول اسفند در هجدهمین همایش سالانه انجمن علوم‌سیاسی که در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به چالش‌های آموزش علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در ایران، اظهار کرد: در ایران علم از احترام قابل توجهی برخوردار است. علی‌رغم‌ تمام‌ مشکلات از جمله گسترش بی‌حدوحصر دانشگاه‌ها، اما همچنان علم و استاد در ایران‌ محترم است. این سرمایه عظیمی است که باید از آن‌ مراقبت کرد. 

وی افزود: اما در کنار این سرمایه، چالش‌های مختلفی را هم در حوزه آموزش علوم‌سیاسی داریم. عدم مسئله‌محوری و اجتماعی‌محور بودن علوم سیاسی یکی از این‌ چالش‌هاست. دانشگاه‌های ما هنوز روشنفکر تربیت می‌کنند. هنوز فاصله بین دولت و اجرا با دانشگاه پر نشده است. همچنین امروز در ایران، فناوری بر اصل آموزش برتری یافته است. ما نیز باید فارغ‌التحصیلان علوم سیاسی را به فناوری‌های مختلف تجهیز کنیم. 

تکثر دانشگاه‌ها چالش بعدی است. ما نمی‌توانیم در حد مناسب بایستیم و همیشه افراط و تفریط می‌کنیم. این وضعیت باعث عدم رونق علم می‌شود. چالش بعدی این است که علوم سیاسی دچار غرب‌زدگی و همچنین ضدغرب‌زدگی است. یعنی این علم ایرانی نشده است. در دانشگاه‌های ما برخی سیاست در اروپا را می‌ستایند و برخی آن را کاملا نفی می‌کنند.

مشکل بعدی این است که در آموزش علوم‌ سیاسی بیشتر بر دولت تاکید داریم‌ تا ملت. در حالیکه هم دولت برای پیشرفت کشور سهیم است و هم‌ ملت. شاید اگر اصلاحات بیشتر از دولت به ملت و نهادهای مدنی معطوف می‌شد، نتایج بهتری به دست می‌آورد. جامعه‌شناسی انتقادی در ایران خیلی رایج نیست، در حالیکه این مورد به پیشرفت فرهنگ سیاسی در بین مردم کمک می‌کند.

گسترش فضای مجازی و سیاست‌زدایی چالش بعدی است. موضوعاتی که در جهان امروز برای مردم مطرح است، مسائل روزمره زندگی‌شان است. عدم وجود نظامی برای پایش تحقیقات مورد نیاز و کاربردی در علوم سیاسی نیز چالش بعدی است.

ما اجماعی در نظریه حکمرانی در کشور نداریم

هنوز منازعات سیاسی در کشور ما وجود دارد

باید با امر خارجی نه با نفرت برخورد کرد و نه با عشق

در سیاست‌ورزی نیز چالش‌هایی داریم. ابتدا اینکه ما اجماعی در نظریه حکمرانی در کشور نداریم. هنوز منازعات سیاسی در کشور ما وجود دارد. این اگرچه یک ضرورت برای هر دموکراسی است، اما اختلاف بر سر منافع اساسی خوب نیست. اینکه ما به یک اجماع در شیوه حکمرانی برسیم بسیار مهم است. جمهوریت و اسلامیت آن‌ چنان که باید، با یکدیگر هم‌افزا نشده اند. باید یک شیوه حکمرانی ایرانی داشته باشیم‌که هم مسائل جهانی را در بر بگیرد و هم‌ مسائل ایرانی و اسلامی را.

یکی از مشکلات ما این است که به علوم سیاسی به عنوان یک علم در حکمرانی دیده نمی‌شود. چالش بعدی در سیاست‌ورزی، شناخت از جهان است. اگر نتوانیم به این شناخت برسیم، به هویت خودمان هم نمی‌توانیم‌ پی ببریم. یکی از دلایلی که به کندی حرکت می‌کنیم، این است که کلیشه‌های ذهنی خود نسبت به جهان را تغییر نمی‌دهیم و دیدگاه پیش‌داورانه داریم. امروز جهان در حال گذار است و سرعت تحولات بسیار بالاست. امروز تصمیم‌گیری به‌موقع بسیار حائز اهمیت است. بی‌نظمی جهان تشدید خواهد شد که برای ما  هم‌ فرصت است و هم خطر.

باید با امر خارجی نه با نفرت برخورد کرد و نه با عشق. باید با یک امر خارجی که در حوزه منافع ملی تاثیرگذار است، برخورد مناسب داشته باشیم و از عینک منافع ملی آن را دید. چالش بعدی ایجاد تعادل بین حفظ استقلال و گسترش تعاملات بین‌المللی است. باید بین این دو توازن ایجاد کنیم و آن‌ها را ضد یکدیگر نبینیم. در دنیای امروز، مفهوم استقلال نسبت به گذشته متعاوت‌تر و پیچیده‌تر شده است. خصوصا اکنون که کشور تحت تحریم است، این موضوع اهمیت مضاعف دارد. ایران باید از تحریم‌ها خارج شود، زیرا اگر توسعه کشور تامین نشود، استقلال کسور هم‌ زیر سوال خواهد رفت. هیچ کشوری بدون حضور در اقتصاد جهانی، امکان رشد ندارد.

دنیا مال نسل جوان است

کشورهای مختلف حکمرانی خود را به نسل جوان سپرده‌اند

علم‌ است که می‌تواند به داد کشور و جهان برسد

اگر هنوز جنگ رخ می‌دهد، به این دلیل است که هنوز سیاستمداران نیازمند آموزش هستند

موضوع بعدی، جوان‌گرایی است. باید در عین حفظ تجربیات در حوزه حکمرانی، جوان‌گرایی هم داشته باشیم. متاسفانه تا کنون در این زمینه افراط و تفریط داشته‌ایم. دنیا مال نسل جوان است و جوانان احساس مسئولیت بیشتری دارند. کشورهای مختلف حکمرانی خود را به نسل جوان سپرده‌اند.

این علم‌ است که می‌تواند به داد کشور و جهان برسد. اگر هنوز جنگ رخ می‌دهد، به این دلیل است که هنوز سیاستمداران نیازمند آموزش هستند و نسل جدید می‌تواند به ترویج صلح در دنیا کمک کند. چشم امید ما به علم و آموزش است.