سلیمان حیدری
مشاور کسب و کار
“سفر اکتشافی تنها جست‌و‌جوی سرزمین‌های تازه نیست؛ نگاهی متفاوت نیز کشفی شگرف به‌دنبال خواهد داشت”
مارسل پروست
مدیریت، علم و هنری‌ست که یادگیری آن الزامی‌ست.
مدیر یک سازمان، روزانه تصمیماتی اتخاذ می‌کند که بسته به میزان استراتژیک بودن آن‌ها می‌تواند به سازمان کمک کند یا آسیب بزند. برای تصمیمات عاقلانه و درست نیاز به تفکر استراتژیک (Strategic Thinking) یا راهبردی‌ست. دارا بودن چنین تفکری یک فرآیند است که نیاز به یادگیری مهارت‌های آن می‌باشد.
تفکر استراتژیک چیست؟ به عقیدهٔ دیوید کالیس -استاد استراتژی در مدرسهٔ بازرگانی هاروارد- تفکر استراتژیک شامل تحلیل فرصت‌ها و چالش‌ها از نگاهی جامع است و پیامدهای احتمالی کارهای شما بر دیگران را مدنظر قرار می‌دهد.
درواقع این تفکر، ترسیم‌کنندهٔ تصویری از آینده است و رویکرد آن به مسائل و چالش‌های روزمره، رویکردی عمل‌گراست. این نوع تفکر به شما کمک می‌کند تا بر محدودیت اطلاعاتی غلبه کنید.
دلایل اهمیت تفکر استراتژیک:
۱) این تفکر باعث می‌شود در سازمان دیدگاهی حاکم شود که با استراتژی سازمان هماهنگی دارد،
۲) موجب می‌شود تصمیمات بلندمدت هوشمندانه‌ای اخذ کنید که هم‌سو و تکمیل‌کنندهٔ تصمیمات سایر افراد سازمان باشد،
۳) موجب می‌شود تعهد کارکنان به حمایت از تصمیمات شما را جلب کند،
۴) موجب بهبود عمل‌کرد سازمان و اخذ نتایج ارزشمند شود،
۵) باعث ایجاد فرهنگ حمایت و تشویق از تفکر و اقدامات استراتژیک در سازمان می‌شود.
برخی از ویژگی‌های مدیران استراتژیست:
۱) علاقه‌مندی: به آن‌چه در سازمان می‌گذرد حساس هستند،
۲) انعطاف‌پذیری: قادرند درصورت لزوم، رویکردها و ایده‌های خود را تغییر دهند،
۳) آینده‌نگری: به فرصت‌های آینده نگاه دقیق داشته و همواره تهدیدات پیشِ‌رو را رصد می‌کنند،
۴) مثبت‌اندیشی: چالش‌ها را فرصت می‌دانند و معتقدند موفقیت امکان‌پذیر است،
۵) استقبال از تغییر: به انتقادات واکنش منفی نشان نمی‌دهند و از ایده‌های جدید استقبال می‌کنند،
۶) عمق‌بخشی: همواره در حال توسعهٔ دانش و تجربهٔ خود می‌باشند.
یک مدیر استراتژیست؛ اهل مشورت است، فرضیه‌ها و نظرات خود دربارهٔ شیوهٔ انجام کارها را به چالش می‌کشد، انتظارات مخاطبان سازمان را ارزیابی می‌کند و اهل یادگیری‌ست
مراحل تفکر استراتژیک:
۱) تعیین موضوعات استراتژیک که شامل: مشاهدهٔ تصویر کلان و تعیین اهداف استراتژیک است،
۲) به‌کار بستن مهارت‌ها که شامل: تعیین روابط، الگوها و روندها؛ خلاقیت؛ تحلیل اطلاعات؛ اولویت‌بندی کارها و انتخاب اقدامات است.
امروزه سازمان‌ها دیگر نمی‌توانند به‌روش‌های معمول مدیریت و برنامه‌ریزی، پاسخ‌گوی تحولات پیرامون خود باشند. درحال حاضر سازمان‌ها مجبورند برنامه‌ریزی استراتژیک را سرلوحهٔ کار خود قرار دهند ولی دوام و پایداری این برنامه نیازمند تفکر استراتژیک مدیر و کارکنان آن‌ها می‌باشد. درواقع، اهمیت تفکر استراتژیک بسیار بیشتر از برنامه‌ریزی استراتژیک است.
با این تفاسیر باید به این موضوع، به‌طور ویژه اهمیت داد که یکی از ویژگی‌های اصلی و شاخص یک استاندار، دارا بودن مهارت تفکر استراتژیک است.
استاندار استراتژیست قادر خواهد بود با تجمیع دیدگاه‌ها و تفکرات مختلف در کنار هم، ایجاد وحدت و هم‌دلی، توجه ویژه به نیروهای نخبه و توانمند به‌خصوص جوانان، دانشگاهیان، بانوان و… از اتلاف سرمایه‌های مادی و معنوی و تحمیل هزینه‌های گزاف بر دوش مردمان استان پیشگیری کند و با افق دید وسیع، مسیر تحول و توسعه و پیشرفت استان را هموار نماید.
